خالق انسان از ابتدای خلقت او، همیشه مسیرهای ارتباطی با خود را سر راه انسان قرار داده و در ادیان مختلف محل‌هایی برای عبادت و ارتباط با خداوند ساخته شده است. قبل از ظهور اسلام، کلیساها، کنیسه‌ها و... محل تجمع مردم برای ارتباط با خداوند بود؛ اما با ظهور اسلام و ساخت مکان‌هایی برای عبادت خداوند به‌نام «مسجد»، همان طور که اسلام کامل‌ترین دین بود، مسجد هم برای اهداف والاتری در راه اعتلای دین قرار گرفت و با تمام شئون زندگی انسان همراه شد:

«معبد در همه‌ی ادیان هست -که می‌نشینند در آنجا و عبادت میکنند- لکن مسجد با معابد مسیحی و یهودی و بودایی و بعضی جاهای دیگر که ما دیده‌ایم یا شنیده‌ایم متفاوت است. در مسجد، پیغمبر اکرم نمی‌رفت فقط نماز بخواند و بیرون بیاید؛ کاری که برای اجتماع پیش می‌آمد و مهم بود، صدا می‌زدند: اَلصلوةُ جامِعَة؛ بروید به سمت محل صلات؛ برای چه؟ برای اینکه راجع به مسئله‌ی جنگ مشورت کنیم یا خبر بدهیم یا همکاری کنیم یا بسیج کنیم امکانات را و بقیّه‌ی چیزها؛ و شما در تاریخ اسلام مشاهده میکنید که مساجد، مرکزی برای تعلیم بود؛ می‌شنویم و در روایات میخوانیم که در مسجدالحرام یا مسجدالنّبی حلقه‌ی درس زید و عمرو و بکر از نحله‌های مختلف فکری و مذهبی وجود داشت؛ معنای این خیلی متفاوت است با کلیسیا یا با کنیسه‌ی یهودی که فقط میروند آنجا، یک عبادتی میکنند و بیرون می‌آیند. مسجد پایگاه است و این پایگاه بر محور ذکر و نماز است.» (بیانات رهبر معظم انقلاب، 31/05/1395)

بنابراین، مساجد فقط محل عبادت نیست و خصوصا در حکومت‌های اسلامی، اصلی‌ترین مکان برای انجام فعالیت‌های سیاسی‌عبادی محسوب می‌شود و از همین رو است که در شهرسازی اسلامی توصیه شده که مسجد، در مرکز شهر قرار گرفته و بقیه بناها گرداگرد آن ساخته شود؛ زیرا مسجد باید محل اخذ تصمیم‌های کلان باشد.

کلمه مسجد، 28 بار در قرآن کریم ذکر شده، در روایات فراوانی به اهمیت ساخت، تعمیر و استفاده صحیح از مساجد اشاره شده، کتاب‌ها و مقالات زیادی در این خصوص تألیف شده و افراد و ارگان‌هایی نیز در کشورهای اسلامی مشغول فعالیت در این زمینه هستند؛ اما یک روز از سال نیز به نام مسجد مزین شده است تا بهانه‌ای باشد برای مرور اهمیت نقش مسجد در زندگی اسلامی:

امیر مؤمنان علی# می‌فرمایند: «نشستن در مسجد از نشستن در بهشت بهتر است. چون در بهشت رضای نفس من است ولی در مسجد رضای پروردگار من.‌»

امام صادق# می‌فرمایند: «در روز قیامت سه چیز در نزد خداوند شکایت می‌کنند: مسجد خرابی که اهلش در آن نماز نمی‌خوانند و عالمی که در بین جاهلان است و مصحفی [کتابی] که به حالت تعلیق درآمده و غبار بر آن نشسته و خوانده نمی‌شود.‌»

اما در این روز حادثه تلخی نیز روی داده است:

«ساعت هفت صبح پنج‌شنبه سی‌ و یکم مرداد سال 1348 هجری شمسی، جنایتکاری اسرائیلی‌ به نام دنیس مایکل ولیم روهان به آستان مسجد‌الاقصای مسقف تجاوز کرد و آن را به آتش کشید. در این آتش‌سوزی، مساحتی نزدیک به 1500 مترمربع از مسجد در آتش سوخت. در این واقعه، منبر باستانی که شهید نورالدین محمود زنگی دستور ساخت آن را برای نصب در مسجدالأقصی داده بود، سوخت. این منبر همان منبری است که سلطان ناصر صلاح‌الدین یوسف ‌بن ایوب پس از اینکه قدس را به سال 583 ﻫجری از دست صلیبیان‌‌‌‍ آزاد کرد به مسجدالأقصی آورد. مسجد عمر، محراب زکریا، مقام اربعین، سه رواق مسجد همراه با پایه‌ها و قوس‌های آن‌ها و قوس حامل بر قبة‌الاقصی و پایه‌های اصلی‌ای که گنبد مسجد بر آن‌ها قرار داشت، آتش گرفتند و سقف مسجد فرو ریخت. تزیینات آن از بین رفت و بخش‌هایی از گنبد چوبی داخل مسجد، محراب، دیوار قبله، سنگ‌های مرمر بکار رفته در درون مسجد، پنجره از جنس گچ و شیشه رنگین، فرش‌ها، سوره اسراء که از بالای محراب کاشیکاری و طلاکاری شده بود و... از بین رفتند» (خبرگزاری صداوسیما، 28/05/1395)

33.jpg