خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد، اراج یکی از محلات قدیمی تهران است که محدوده آن از شمال و جنوب به بزرگراه ارتش و بزرگراه شهید بابائی و از غرب و شرق به خیابان شهید لنگری و بزرگراه امام علی # منتهی می شود. مسجد جامع اراج در این منطقه یکی از مساجد قدیمی است که در اوایل دورۀ قاجار بنا شده است.

این مسجد در خیابان شهید تیموری واقع شده است. به گفتۀ اهالی قدیمی اراج این مسجد در اوایل دورۀ قاجاریه پایه‌گذاری شده است. گفته شده که در آن زمان مسجد اراج توسط شخصی به نام استاد مشهدی باقر بنا شده و نخست گنجایش حدود 30 تن نمازگزار را داشته است. به گفتۀ حجت‌الاسلام سید محمدکاظم موسوی، امام جماعت این مسجد (در 1388 ش)، حاج جلال نعمت‌اللٰهی در دهۀ 1340 ش این مسجد را در مساحتی حدود 120 متربازسازی کرد. 

مسجد جامع اراج در گذشته ظرفیت حدود 50 نفر را داشت. این مسجد در سال 1373 تجدید بنا شد و به همین منظور تا سال 1380 در مسجد بسته بود و امکان اقامه نماز در آن فراهم نبود. پس از بازسازی حدود 200 مترمربع به مساحت مسجد افزوده شد. و امروزه مشتمل بر سه طبقه است. این مسجد تا پیش از انقلاب اسلامی، امام جماعت ثابت نداشت. آیت‌الله سید حسن موسوی ــ جد سید محمدکاظم موسوی ـ و آقایان نوایی و میرزایی چندسالی امامت مسجد را بر عهده داشتند؛ اما از 1360 تا 1383 ش حجت‌‌الاسلام و المسلمین سید حسین موسوی (د 1383 ش)، پدر سید محمدکاظم موسوی، امامت آن را بر عهده داشت.

یکی از بخش های این مسجد موسسه خیریه جواد الائمه# است که از سال 1373 در جوار مسجد شکل گرفته است و 250 نفر در حال حاضر تحت پوشش این خیریه هستند.

یکی از ویژگی‌های این مسجد برگزاری مراسم شبی با قرآن در شب مبعث در آن است. این مراسم از حیث نوع برگزاری، پذیرایی، دعوت از قاریان و گروه تواشیح ممتاز بسیار موفق بوده است. از دیگر ویژگی های این مسجد، دعوت عمومی از اهالی محل برای انتخاب هیئت امنا و دعوت از سخنرانان برجسته برای ایراد سخنرانی در مناسبت های دینی مختلف بوده است.

کانون فرهنگی هنری

کانون فرهنگی هنری الجواد# به عنوان موفق‌ترین کانون های فرهنگی هنری در ناحیه شمیرانات به‌ ‌شمار می‌آید. برگزاری کلاس های آموزشی قرآن، عقیدتی، هنری ویژه خواهران و برادران و همچنین برگزاری اردوهای زیارتی ـ سیاحتی، برگزاری دوره های صحیفه سجادیه شناسی، دوره های بصیرت افزایی و اخلاق، آموزش رایانه، فنی و حرفه ای، سواد رسانه ای، برنامه های هنری، هنرهای تجسمی، داستان نویسی، آموزش پویانمایی، توسعه و ترویج کتابخوانی و فعالیت های ورزشی بخشی از برنامه های کانون فرهنگی هنری جوادالائمه# مسجد جامع اراج است.

حسینیه اراج

این حسینیه روبه‌روی مسجد جامع اراج در خیابان شهید تیموری واقع شده است. حسینیۀ اراج بـا مساحتـی در حـدود 200 متر در دو طبقه در 1360 ش به کوشش حجت‌‌الاسلام و المسلمین سید حسین موسوی و با کمک های مردمی در زمینی وقف‌شده توسط آقای عروجی ساخته شده است.
این حسینیه و مسجد جامع به هم پیوسته‌اند و در واقع یک مکان تلقی می‌شوند. در مناسبت های مختلف، به‌ویژه در ماه محرم و صفر پس از برپایی نمازهای روزانه در مسجد جامع اراج، آقایان برای برپایی عزاداری امام حسین # به حسینیۀ اراج می‌روند و خواهران نیز در همان مسجد توسط دوربین مداربسته در جریان عزاداری، سخنرانی و مداحی های حسینیۀ اراج قرار می‌گیرند. همچنین این مسجد و حسینیه یک پایگاه بسیج دارد. بسیج خواهران در طبقۀ زیرین مسجد، و بسیج برادران نیز در بالای حسینیه واقع شده است.
مسجد جامع و حسینیۀ اراج در گذشته موقوفاتی مانند چندین باغ در اراج داشته که توسط قناتی که مادرچاه آن در دارآباد و مظهر آن در اراج بوده، آبیاری می‌شده است. پس از انقلاب اسلامی، این باغ ها در اختیار سازمان اوقاف قرار گرفت؛ متاسفانه به‌سبب عدم رسیدگی لازم، این باغ ها در معرض خشک شدن قرار گرفته‌اند.

برگرفته از:

دانشنامه تهران بزرگ

مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی