به گزارش روابط عمومی مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی، حجت الاسلام امین مطهری مقدم، رئیس این مرکز، پیش از مراسم عبادی سیاسی نماز جمعه این هفته (16 شهریور 1403) بیرجند در خصوص اهمیت و جایگاه مسجد در جامعه اسلامی گفت: درباره جایگاه مسجد در جامعه‌ اسلامی، کافی است نگاهی به شکل‌گیری نخستین جامعه‌ اسلامی در صدر اسلام و با دستان پیامبر اکرم@ بیندازیم.

وی توضیح داد: در آن جامعه‌ نوپا، نخستین نهادی که شکل می‌گیرد و هدایت و جهت‌دهی جامعه را در مسیر ارزش‌های متعالی اسلام آغاز می‌نماید، مسجد است که رهبر معظم انقلاب هم دراین‌باره می‌فرمایند: «پدیدآوردن هویتی به نام مسجد، نخست در قبا و سپس درمدینه، در شمار زیباترین و پرمغزترین ابتکارهای اسلام در آغاز تشکیل جامعه‌ اسلامی است.»

وی اظهار کرد: اهمیت و جایگاه مسجد، نه فقط از آن جهت که در نخستین گام‌های شکل گیری جامعه‌ی اسلامی، بنا شده است، بلکه از این جهت که کارکردهای متنوع و متعدد آن، فرهنگ و تمدن اسلامی را در جامعه گسترش و استقرار می‌داده است، حائز اهمیت می‌باشد. به‌واقع در صدر اسلام، مسجد، مرکز همه‌ی فعالیت‌های اصلی جامعه‌ی اسلامی و تصمیم‌ گیری‌ها و به‌ نوعی، ضامن اسلامی‌شدن جامعه‌ی آن روزگار بوده است.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: اگرچه تفاوت‌هایی جدی در خصوص ایجاد زیر ساخت‌های اداره‌ی جوامع، در نسبت با جامعه‌ی صدر اسلام بروز یافته است، اما آنچه بی‌تردید در تار و پود اندیشه‌ی اسلامی تنیده و در نسبت با تغییرات زمانی و مکانی هم تغییریافتنی نیست، جایگاه اندیشه‌ی توحیدی در اداره‌ی جامعه‌ی اسلامی و به تبع آن محوریت مسجد در بسیاری از مناسبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه می‌باشد.

وی با اشاره به تأکید امامین انقلاب اسلامی، در خصوص نقش و جایگاه مسجد در جامعه‌ی اسلامی بیان داشت: با نگاهی به نیازها، بایسته‌ها و ضرورت‌های بر زمین مانده‌ی جامعه‌ی امروز ما، خلأ جدی ایفای نقش مساجد به‌عنوان محور جامعه‌ی اسلامی به خوبی احساس می‌شود.

حجت‌الاسلام مطهری ضمن اشاره به مخاطرات ناشی از بی‌توجهی به نقش و جایگاه مسجد، فرمود: بی‌توجهی و غفلت از جایگاه ارزشمند مسجد، بلایی است که گریبانگیر بسیاری از اقشار به ویژه اقشار تأثیرگذار، مسئولین و گروه‌های مرجع گردیده است. رهبر معظم انقلاب هم، (در پیامی که به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز ارائه فرموده‌اند) اشاره به این غفلت داشته و در مقابل آن همگان را به موضوع مسجد، توجه داده‌اند و فرمودند: «امروز در میان مساجد ما، کم نیستند آنهایی که می‌توانند نمایی از این تصویر زیبا و شوق‌انگیز را به نمایش درآورند. حضور نسل جوان پاک نهاد ما و حضور روحانیون و معلمان آگاه و دلسوز، مسجدهایی را به درستی، کانون ذکر و عبادت و اندیشه و معرفت ساخته و یادهای عزیز و گران‌بها را در دل‌های ما برانگیخته است. لیکن تا این وظیفه به تمام و کمال گزارده نشود، هیچیک از ما نباید و نمی‌توانیم خطری را که از کمبود مسجد یا ضعف و نارسایی مساجد، جامعه و جوانان و خانواده‌ها و نسل‌های آینده را تهدید می‌کند، غافل بمانیم و خود را از برکات عظیمی که مسجدِ طراز اسلامی به کشور و نظام و مردم هدیه می‌کند، محروم سازیم.»

وی اظهار داشت: اصلی‌ترین نتایج غفلت و بی‌توجهی نسبت به جایگاه مسجد در این موارد و عناوین قابل احصا است: 1. بی‌نصیب ماندن عموم مردم؛ به‌ویژه اقشار کلیدی شامل کودکان، نوجوانان و جوانان از حضور در محیط معنوی مسجد به جهت غفلت متولیان تعلیم و تربیت به‌ویژه معلمان و مربیان از این موضوع. 2. شکل‌گیری نهادهای فرهنگی و اجتماعی دیگر به موازات کارکردهای اصیل مسجد به‌عنوان رقبایی برای این نهاد مقدس. 3. به فراموشی سپرده شدن ارزش‌ها و اصول حاکم بر فرهنگ مسجدی در فرهنگ اجتماعی ما به موازات فراموش شدن مسجد و غفلت از این جایگاه مقدس. 4. ضعف و نارسایی بسیاری از مساجد در خصوص کارکردهای اصیل خود و کمرنگ شدن نقش‌های متنوع مسجد در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی. 5. در دسترس نبودن مسجد و ناکافی بودن آن در نسبت به گستره محدوده‌ی جغرافیایی شهرها و پراکندگی جمعیت. 6. بی‌مخاطب ماندن مساجد و انحصار حضور در مسجد به اقشار خاص، سالخوردگان و بدنه‌ی غیرفعال جامعه. 7. تعطیلی یا کمرنگ شدن مهم‌ترین رسانه‌ی اسلامی یعنی رسانه‌ی منبر به‌عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین جایگاه ارشاد جامعه‌ی اسلامی.

رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان جنوبی در ادامه به بیان ویژگی‌های مسجد تراز پرداخت و گفت: مسجد تراز در مفهوم و مصداق همان مسجد نبوی و مسجد علوی با همان کارکردهای زمان پیامبر اسلام @ است. مسجد تراز یک قرارگاه فرهنگی است، مسجد تراز مسجد پویا در فرایند خودسازی و جامعه پردازی و تمدن ساز در جهت تحقق آرمان انقلاب اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی است.

وی در پایان، ضمن برشمردن عمده‌ترین شاخص‌های مسجد تراز، به توضیح مختصر هر کدام پرداخت:

الف) برقرار؛ برقرار بودن مسجد، یعنی اینکه مسجد این امکان را داشته باشد که در حداکثر زمان از شبانه‌روز باز باشد و محل مراجعه مردم گردد. از این‌رو مسجد برقرار مسجدی است که سه وعده نماز جماعت را اقامه می‌نماید و برای برگزاری نماز جماعت صبح، برنامه‌ریزی اجرایی دارد. همچنین مسجد برقرار، مسجدی است که وقت اذان ظهر را به وقت اذان مغرب متصل می‌نماید و با باز بودن درب خود، مورد دسترسی اهالی و کسبه‌ی محل و همچنین عابرین و مسافرین می‌باشد. مسجد برقرار، مسجدی است که به دلیل اینکه در حداکثر زمان از شبانه‌روز، محل مراجعه اقشار مختلف مردم (اعم از کودکان و نوجوانان، دختران و پسران، جوانان و بانوان) برای استفاده از ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری (کتابخانه، کلاس‌های آموزشی و هنری و...)، است و به قطب و کانون و پاتوق اهالی محل تبدیل شده است. مسجد برقرار، مسجدی است که به دلیل خوش‌‌برخوردی و خوش‌اخلاقی کارگزاران (خادم و امناء) محلی برای آرامش و آسایش مراجعین خود است. مسجد برقرار، به‌ این‌ خاطر که پاسخگوی نیازهای فکری و معنوی مردم و همچنین تا حد امکان نیازهای مادی آن‌ها در حداکثر اوقات از سوی امام جماعت خویش است، محلی محبوب و مقدس برای مردم است و به این جهت از حداکثر مراجعات مردمی بهره‌مند است.

ب)متمکن؛ به موازات برقرار بودن، مسجد باید دارای مؤلفه «تمکن» باشد. مسجد متمکن، مسجدی است که دارای درآمد لازم و کافی برای اداره خود و اجرای برنامه‌های خود (مراسمات و آیین‌ها) باشد. این تمکّن، ممکن است با وجود رقبات حاصل بشود و یا با مشارکت‌های مردمی که هر دو جنبه از اهمیّت زیادی برخوردار است. در متمکّن شدن مسجد، توجه به این راهکار که می‌بایست جمعیت مسجدی‌ها روزبه‌‌روز بیشتر شود، بسیار راهبردی و مؤثر است.

ج)انقلابی؛ مؤلفه سوم مسجد طراز، انقلابی بودن آن است. «مسجد، هم پایگاه مقاومت است، هم پایگاه‌ رشد فعّالیّت‌های فرهنگی و هدایت و بصیرت است‌؛ در دل فرهنگ، سیاست هم هست. بعضی‌ها مساجد را از مسائل سیاسی می‌خواهند به‌کلی برکنار بدارند. می‌گویند آقا شما وارد سیاست نشوید، بیایید همان نمازتان را بخوانید و بروید. این همان سکولاریسم است. دشمنان همین را می‌خواهند. آن دینی که با آن مخالف‌اند، آن ایمانی که با آن می‌جنگند،‌ آن ایمانی است که به ایجاد نظام اسلامی می‌انجامد و اسلام را قدرتمند می‌کند؛‌ با آن مخالف‌اند. آن وقت ما بیاییم اسلام را در کانون‌های اصلی خود، یعنی مساجد، از مسائل جامعه، از مسائل سیاسی و از مسیر جامعه به کلی منصرف کنیم؟ این جفای بزرگی است در حق مسجد!»

د)محور در محله اسلامی؛ مؤلفه چهارم مسجد طراز، محوریت آن در محله است. اگر نگاه امام جماعت و سایر کارگزاران و تشکل‌ها به مسجد صرفاً به محیط داخل مسجد باشد و بخواهند فقط تعداد افرادی را که داخل مسجد هستند، حفظ کنند این یک نگاه غلط و اشتباه است. مسجد، مثل یک قرارگاه است و باید تمام اهالی محل اعم از خانواده‌ها، بازار، مدارس، نهاد و مجموعه‌های فرهنگی و اجتماعی اطراف مسجد را مخاطب قرار دهد. برقراری رابطه مستحکم با همه اقشار جامعه، اَعم از جوانانی که ازدواج می‌کنند، کسانی که به موفقیت‌های علمی، اجتماعی، هنری و ورزشی دست می‌یابند، صاحب‌همّتانی که کمک به دیگران را وجهه‌ی همت خود می‌سازند، غم‌دیدگانی که غمگساری می‌جویند و حتی نوزادانی که متولد می‌شوند، می‌طلبد تا همکاری و پیوند تعریف شده و شایسته‌‌‌ای با مراکز آموزشی محل، شکل بگیرد تا زمینه را برای گرایش بیشتر مردم و جذب نوجوانان و جوانان به مسجد مساعدتر و دایره نفوذ مسجد را گسترده‌تر کند و این امکان را فراهم کند که افراد بیشتری از آثار و برکات مسجد طراز اسلامی بهره‌مند شوند. اهمیت این مؤلفه‌های چهارگانه تا بدان‌جا است که می‌توان گفت اساسا فقدان این چهار مؤلفه، مهم‌ترین عامل مهجوریت مساجد است.

photo13480962648.jpg

photo13482917565.jpg

photo13482918054.jpg

photo13482918254.jpg

photo13482918586.jpg

photo13482918772.jpg